Zabytki
All Saints Church
About 15 km East of Nowy Sącz and 7km South - West of Grybów, lies Ptaszkowa one of the oldest localities in this area. Its beginnings reach as far back as the l4th c. Ptaszkowa received a village charter on 3 February 1336, from Queen Jadwiga, the widow of king Władysław Łokietek. For unknown reasons king Kazimierz Wielki bestowed a new village charter on
22 May 1339. The royal privilege provided for, among other things: the construction of a church and the endowment of the parish. In the local sources, however, there are no references to the local church in the second half of the l4th c. or in the 15th c. In 1529 Ptaszkowa village was submitted to Grybów parish. Not until 1555 did the village administrator and inhabitants of Ptaszkowa and Pławna proceed to the construction of the wooden church. Undoubtedly, the endowment of the parish took place yet earlier than this date, and the records of the inspection in 1607 state that Andrzej from Mystków was the parish-priest of Ptaszkowa in 1553. The parish of Ptaszkowa was not mentioned by the inspectors in 1566; not until further acts from 1596, does the first account about the wooden church appear. At the beginning of the i6th c. the subject of administration of Ptaszkowa parish evoked conflict between its inhabitants and the parish-priest of Grybów. In 1608 the disagreement ended with intervention of the Bishop of Cracow, Piotr Tylicki. The church was still a branch of the church in Grybów in 1618. The Ptaszkowa parish was restored in the 18th c. The building was in a very bad condition in 1776. In 1880-1883 the church was thoroughly reconstructed and renovated. Then the timbering of the walls was enhanced and the tower was transformed. The present view of the church is the result of the alterations made in 1992. In the reconstructed interior the organ have been placed. They were manufactured by Tomasz Fali, a well-known organ- master from Szczyrzyc active at the turn of the l9th and 20th c. Older parts of the interior are covered with ceilings: the fiat in the chancel, and in the nave with oblique "zaskrzynienia". In the added transversal nave (transept), an apparent, copular vaulting has been applied, which is supported by four pairs of columns.
In the vestibule from the south side, attention is drawn to the polychromy on the western and eastern walls, painted in 1776. In 1929 - 1932, on the northern and southern wails of the vestibule and ceiling, the i6th c. badly conserved paintings have been replaced with new patronal adornments, painted by Józef Edward Dutkiewicz. Another work of his from this period are the polychrome figures and ornaments adorning the interior of the church, maintained in the secessional spirit.The architectural principal altar dating from 1864 is preserved in the late Baroque style, yet some seventeenth- and eighteenth century elements have been introduced to it. In the centre of the altar, is the picture of Our Lady of the Joys, famous for its miraculous powers. It occupies the most important place in the church and is the greatest treasure of Ptaszkowa. The painting may be covered with the painting of All the Saints. The composition is complemented by the figures of Franciscan saints facing the altar, which are placed on the walls of the presbytery: on the left St. Francis, on the right St. Bonaventura. Two early Baroque side altars dating from about 17th c. underwent significant transformations. In a golden recess in the right altar is the figure of Our Lady with Child, named the Madonna with a Sunflower a sculpture from about 1420. In the left side-altar there is a bas-relief, gilded painting of the Sacred Heart of Jesus from the 20th c. surmounted by an eighteenth- century painting Veraicon (a likeness of Christs face). Apart from the figure of the Madonna with a Sunflower the most precious monument is Wit Stwosz's bas-relief The Prayer in Gethsemane dating from about 1490. The baptismal font dating from 1506 is one of the oldest architectural fittings of the church in Ptaszkowa. The church boasts several precious sculptures: the crucifix on the roodscreen beam from the 18th c., the eighteenth-century crucifix on the western wall of the transept and a rococo feretrun ( a holy figure carried during religious processions, for example, during the Corpus Christi procession) placed on the southern wall of the tower, with the figure of the Holy virgin Immaculately Conceived dating from the second half of the i8th c. Among the noteworthy eighteenth -century paintings is the presentation of the Mother of God in the Tota Pulchra type (Immaculate Mother of God surrounded by Marian symbols) and the painting of the Transfiguration on Mt Tabor. It is also worth mentioning the painting Refreshing of Souls in Purgatory dating from 1776 and Our Lady's Coronation, a painting from the turn of the 18th and l9th c. by M.Filipowicz. The rococo pulpit benches and confessionals from 1777 are adorned with bas-relief and polychromy. In the rococo period carved wooden ornaments were introduced to the side-altars.
The historic 450-year-old wooden church in Ptaszkowa is rich in real treasures of art, and its unique "joyful" interior makes a lasting impression on the memory. Tekst: Maria Marcinowska
Ważne daty:
1359 r. - Środa po niedzieli "Cantate" – król Kazimierz
Wielki nadaje sołectwo oraz prawo założenia naszej wsi Mikołajowi de Mesteza
nad rzeką "Ptaków". Zbudowano drewniany kościółek pod wezwaniem Najświętszego
Imienia Maryi
XIV w. - Był tu piękny i bogato wyposażony Kościół –
świadczą o tym wysokiej wartości artystycznej gotyckie obrazy i figury zabrane
z Ptaszkowej do Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie ("Zwiastowanie", "Narodzenie
Pana Jezusa", "Pokłon Trzech Króli", "Zaśniecie Najświętszej Marii Panny")
1420 r. - Figura Matki Boskiej ze słonecznikiem - czczona
w kościele od najdawniejszych czasów jako cudowna Matka Boża Ptaszkowska.
W 1734 r. usunięto tę figurę do bocznego ołtarza, na strych, potem około 1834
do kapliczki na "Pawlakówce", gdzie nadal słynęła licznymi łaskami. Po "rabacji
chłopskiej" w czasie zarazy w latach 1847-48 do kapliczki wędrowali
ludzie po cuda i otrzymywali dar zdrowia. W czasie sumy palono tam wieczną
lampkę.
1555 r. - Obecny kościół wybudował Jan Kukla z Grybowa (wycięty
napis na belce - za organami). W tym czasie prawdopodobnie pomalowano kościół.
XIV w. - W Ptaszkowej mieszka tylko 27 rodzin, a mimo to
znajdują się tak wielkie zabytki jak rzeźba gotycka "Ogrojec"- Wita Stwosza.
1706 r. - Chrzcienica kamienna-barokowa.
1721-1911 r. - Parafia została zniesiona i przydzielona administracyjnie
jako filia do Grybowa.
1734 r. - Michał Stadnicki ze Stadnik, sędzia z Nowego Sącza
powołany na sędziego krakowskiego zapada na śmiertelną chorobę. Już przedtem
często modlił się w Lublinie w kościele Św. Ducha przed obrazem Matki Bożej.
W chorobie zobaczył Matkę Bożą obiecująca mu 7 lat życia, jeśli Jej kult wprowadzi
do Ptaszkowej. Postarał się o kopię matki Bożej i umieścił ją w głównym ołtarzu
usunąwszy figurę Matki Bożej z 1420r. "wziąwszy się przedtem do zupełniej
restauracji kościoła, wiele starych rzeczy usunąwszy, a inne zostawiwszy.
Sprawił nowe ołtarze... "
1777 r. – Ambona pokryta płaskorzeźbą w kształcie gałęzi
kwiatowych - rokoko, podobnie i ławki.
1880-1893 r. - Rozebrano sobótki, kościół oszalowano deskami,
pokryto blachą, podniesiono wieżę.
4.III.1911 r. - Ks.Bp Leon Wałęga eryguje ponownie parafię
w Ptaszkowej. Pierwszym jej proboszczem został Ks. Ignacy Kołodziej - były
wikariusz Katedry w Tarnowie. Odnowiono obraz matki Bożej.
1929 r. - Rozbudowano kościół, prezbiterium przesunięto o
7m, wybudowano 2 kaplice i kościół uzyskał formę krzyża (projekt architekta
Mączeńskiego zatwierdzony przez Kurię Diecezjalną w Tarnowie)
1929-1932 r. - Malowanie kościoła - prof. J.Dutkiewicz -
nawiązuje do polichromii z XVI w.
1930 r. - wybudowano nową kamienną dzwonnicę - projekt prof.
Mączeńskiego
1931 r. - Zbudowano "Ogrójec" - celem umieszczenia w nim
rzeźby przedstawiającej Pana Jezusa z Apostołami w Ogrojcu - rzeźba Wita Stwosza
1953 r. - Zelektryfikowano kościół
1957 r. - Zbudowano parkan, furtki i kiosk pokryto gontami
1958 r. - Odnowiono obraz Matki Bożej
1959 r. - Sprawiono nowe dzwony.
